Arbeidsmarkt vraagt maatwerk – Hans Biesheuvel – Trouw

Arbeidsmarkt gegijzeld door wettelijke kaders uit vorige eeuw

Zaterdag 17 maart 2018, de Trouw

Mensen zijn verslaafd geraakt aan het op elk moment kunnen omzetten van een behoefte in actie. Als we een pizza of een koelkast bestellen dan willen we deze zo snel mogelijk geleverd hebben. Het liefst de volgende dag, of binnen een uur als het om eten gaat. Ondernemers worden geacht hieraan tegemoet te komen, anders leggen ze het af tegen concurrenten die dit wel bieden. Ze moeten flexibel en wendbaar zijn om met deze onvoorspelbaarheid om te kunnen gaan. Helaas worden ze hierin geremd door ons verouderde arbeidsrecht en sociale zekerheidsstelsel.

Als wij van ondernemers verwachten dat ze producten en diensten leveren op het moment dat wij dat willen, dan moeten we ze ook de mogelijkheid geven om van moderne arbeidsvormen gebruik te maken. Arbeidsovereenkomsten zijn in de praktijk te rigide, helemaal in combinatie met ons starre ontslagrecht. Zelfstandigen inhuren is ook lastig, deze groeiende groep wordt nog steeds gegijzeld door een houtje-touwtje stelsel van fiscale maatregelen.

Wendbare mensen moeten veel moeite doen om binnen de kaders van de sociale zekerheid te blijven. Als iemand vanuit een baan als zelfstandige wil gaan werken, levert dit allerlei problemen bij het opbouwen van zekerheden. Hetzelfde geldt voor werkenden die van sector wisselen. Opgebouwde sociale zekerheden, bijvoorbeeld scholingsgelden, kunnen nu verloren gaan.

Ondernemers die op zoek gaan naar flexibiliteit lopen ook klem. De economie is minder voorspelbaar en het is moeilijker geworden om vooruit te kijken.  Desondanks zitten ondernemers opgezadeld met verplichtingen uit de vorige eeuw. Als je nu alleen over talent wilt kunnen beschikken als het daadwerkelijk nodig is,  dan ben je al snel op ingewikkelde constructies aangewezen en word je verguisd in de media.

Opiniemakers en politici nemen bepaalde bedrijven consequent de maat, terwijl concurrenten met vergelijkbare constructies op een podium gehesen worden. Ik ben het beu dat alle innovatie op de arbeidsmarkt tegengehouden wordt op basis van onderbuik-gevoelens. We komen uit een Nederland dat werd gedomineerd door de vuistdikke CAO en zitten in een Nederland dat permanent gericht moet zijn op vernieuwing en innovatie. Nieuwe concepten op de arbeidsmarkt tegenwerken zal hier niet aan bijdragen.

Half Nederland spreekt schande over fietskoeriers en kluswerkers die als zelfstandigen aan de slag gaan, maar ik zie een aanzet tot een discussie over vernieuwing. De vraag is namelijk niet hoe we heel Nederland in een arbeidsovereenkomst kunnen duwen, maar hoe we voor heel Nederland sociale zekerheid gaan regelen. Hierbij moet bedacht worden dat de behoefte van een zestienjarige fietskoerier wezenlijk verschilt van een 35-jarige advocaat of een 60-jarige bouwvakker.

De eerste stap om dit te realiseren is het loskoppelen van sociale zekerheid en de arbeidsovereenkomst voor onbepaalde duur. Ik geloof in een systeem van maatwerk, waarbij werkenden en werkgevers binnen bepaalde kaders zelf kunnen bepalen welke zekerheden opgebouwd worden. Waarom kan een bedrijf niet het recht op persoonlijke ontwikkeling, met een bijbehorend budget, aanbieden in plaats van een pensioen?

Een veelgemaakte denkfout is aanpassingen aan het sociale stelsel tegen willen houden omdat het tot afbreuk van rechten kan leiden. Dit hoeft niet het geval te zijn. De solidariteit gooien we echt niet gelijk over boord. Maar binnen een solidair systeem is veel meer maatwerk mogelijk.

Als iedereen wil profiteren van de on demand economie, door producten en diensten te ontvangen op een moment naar keuze, dan moeten we ook de  consequenties accepteren. Dit betekent ruimte bieden aan innovatie op de arbeidsmarkt. De uitdaging hierbij is de onderbuik-gevoelens negeren die ontwikkelingen decennialang tegen hebben gehouden. Het is tijd voor vernieuwing, laat onze arbeidsmarkt niet langer gegijzeld worden door wettelijke kaders uit de vorige eeuw.

Klik hier om het artikel te lezen op de website van de Trouw.