‘Laat iedereen meedenken over een nieuw stelsel’ – Opiniestuk Hans Biesheuvel en Martin Pikaart – FD pensioen

Het Financieele Dagblad (FD) publiceerde op 19 oktober 2017 het opiniestuk ‘Laat iedereen meedenken over een nieuw stelsel’ van Martin Pikaart en Hans Biesheuvel. In dit artikel wordt gepleit voor herziening van het pensioenstelsel.

Laat iedereen meedenken over een nieuw stelsel

Ons pensioenstelsel stamt uit het begin van de vorige eeuw en is verouderd. De aansluiting met de realiteit binnen onze samenleving en arbeidsmarkt neemt af. Er wordt geen rekening gehouden met het feit steeds meer pensioenjaren uitgekeerd worden waar niet voor betaald is, dat werknemers wisselen van sector en van andere werkvormen gebruikmaken. Dit moet snel veranderen als het aan vakbond AVV en ondernemersorganisatie ONL ligt. In het recent door ons gesloten Sociaal Akkoord pleiten we voor vernieuwingen op de arbeidsmarkt en op het gebied van pensioenen. Dit is het moment om het pensioenstelsel te herzien, zodat alle generaties van een pensioen kunnen genieten.

Het pensioenstelsel is onbegrijpelijk en gestoeld op beloftes die simpelweg niet waargemaakt kunnen worden. We kunnen niet van een steeds kleinere groep jongeren verlangen dat ze het pensioen van een steeds grotere groep ouderen moeten opbrengen.

Ook kunnen we niet verwachten dat mensen bijdragen aan een onbegrijpelijk stelsel, met het risico dat er later te weinig geld voor beloofde pensioenen zal zijn. Bovendien is het met het vertrouwen in het stelsel dramatisch gesteld.

Pensioenen moeten eenvoudiger, flexibeler en persoonlijker worden. Werkenden krijgen hierdoor meer inzicht in het pensioen dat ze opbouwen, hopelijk met meer vertrouwen in het stelsel als gevolg. De hoogte en de duur van een pensioen wordt expliciet afhankelijk van de inleg, het rendement en de levensverwachting. Het is aan pensioenuitvoerders om te zorgen dat voor iedereen duidelijk is op welke aanspraken ze kunnen rekenen. Mensen moeten hierbij zoveel mogelijk zelf kunnen kiezen hoe hun pensioen belegd wordt.

Een stelsel bestaande uit een door omslag gedekte pijler en een door kapitaal gedekte pijler vermindert de afhankelijkheid van demografie en financiële markten. In de omslag-pijler -AOW- wordt de AOW-leeftijd gekoppeld aan de levensverwachting en demografische ontwikkelingen. In de tweede pijler kunnen werkenden aanvullend pensioen opbouwen. Hierbij bepalen werkenden zelf hoe hun pensioenregeling er uit ziet en hoeveel premie ingelegd wordt. Hoeveel pensioen iemand uiteindelijk ontvangt is hiervan afhankelijk. Vaste pensioenuitkeringen worden niet gegarandeerd.

Persoonlijke pensioenpotjes maken het inzichtelijk waar mensen wel en geen recht op hebben. Duidelijkheid over het eigendom van het pensioen maakt het aantrekkelijk voor zzp’ers om zich ook aan te sluiten. Het risico om voor anderen te betalen nemen we zo weg. Werkenden, hun vertegenwoordigers, pensioenfondsen en private partijen kunnen binnen dit kader aantrekkelijke pensioenproducten te ontwikkelen. Verplichte deelname aan pensioenfondsen schaffen we af.

Het pensioenstelsel hervormen is een enorme uitdaging, waarbij de traditionele polder niet het voortouw zal nemen. De gevestigde belangen zijn te groot. Pensioenfonds-bestuurders zijn afkomstig uit de polder. Tegelijkertijd zien we dat is er een groep mensen die decennialang premies betaald hebben en herzieningen vrezen. Het pensioenstelsel hervormen is noodzakelijk maar zal niet populair zijn. Niemand hoeft concrete voorstellen uit de oude polder te verwachten en dat is gunstig voor werkend Nederland.

Iedereen moet kunnen meedenken over een nieuw pensioenstelsel. Dit is de enige manier om maatschappelijk draagvlak te realiseren. Het draagvlak van de traditionele polder is simpelweg te smal geworden voor grote herzieningen. Net als bij het Energieakkoord moeten alle betrokkenen aan tafel zitten. Alleen zo kan een generatieconflict voorkomen worden en een breed gedragen oplossing gevonden worden. Met ons Sociaal Akkoord 2017 hebben we een voorzet gegeven voor de nieuwe overlegeconomie. Alle belanghebbenden willen we oproepen om de handschoen op te pakken en met ons mee te bouwen aan een pensioenstelsel dat er is voor alle generaties.