Reactie en belangrijkste punten coalitieakkoord

Negen maanden na de verkiezingen was het gisteren zover: VVD, D66, CDA en ChristenUnie presenteerden hun coalitieakkoord voor 2021-2025. ONL-voorzitter Hans Biesheuvel: “Het is goed dat er eindelijk een akkoord is en dat we weer aan de slag kunnen. Ook positief is dat er fors en ambitieus wordt geïnvesteerd in klimaat, energie en wonen. De nieuwe regering gaat werken aan het vereenvoudigen van het belastingstelsel en minder geld rondpompen. Ook belangrijk is dat men stelt dat werk echt weer moet gaan lonen.”

Tegelijkertijd is ONL kritisch: “Het akkoord is op veel punten nog vaag en er staat weinig concreets in voor het mkb, werkgevers en de arbeidsmarkt. Veel termen in het nieuwe coalitieakkoord stonden ook al in het vorige coalitieakkoord. Het is zaak dat ze nu wel worden waargemaakt.”

ONL vindt het ook zorgwekkend dat geen helder perspectief over het coronabeleid wordt gegeven: “Ondernemers hebben echt houvast nodig. Velen weten nu niet waar ze aan toe zijn. Ook over de door corona veroorzaakte schulden van ondernemers is er veel onduidelijk,” aldus Biesheuvel.

Vanochtend was Hans Biesheuvel hierover te gast bij BNR Nieuwsradio.

Belangrijkste punten voor ondernemers uit coalitieakkoord 2021-2025

Het coalitieakkoord is erg op hoofdlijnen. Veel concrete uitwerking en informatie over hoe men dit gaat aanpakken ontbreekt nog. Vanzelfsprekend zal ONL dit nauwlettend gaan volgen.

Democratische rechtsorde

• De toegang tot het recht voor burgers en het mkb wordt vergroot door de griffierechten te verlagen (met 25%).
• Garantieregelingen van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), het Nationaal Groeifonds en regelingen voor duurzame energieproductie (SDE++) worden open gesteld voor aanvragen uit het hele Koninkrijk (Caribisch gebied).

Duurzaam land

• Om uiterlijk in 2050 klimaatneutraal te zijn wordt het doel voor 2030 in de Klimaatwet aangescherpt tot tenminste 55% CO2-reductie. Deze coalitie zal indien nodig extra stappen zetten om dit te realiseren.
• De coalitie zet verder in op een CO2-reductie van 70% in 2035 en 80% in 2040.
• Er komt een minister voor Klimaat en Energie die regie voert over het beleid en het klimaatfonds.
• Er komt een klimaat- en transitiefonds van €35 mrd voor de komende 10 jaar, aanvullend op de huidige Subsidieregeling Duurzame Energie SDE++, dat helpt om de benodigde energie-infrastructuur (elektriciteit, warmte, waterstof en CO2) aan te leggen, de groene industriepolitiek te verwezenlijken en de mobiliteit en de gebouwde omgeving te verduurzamen.
• Na vaststelling van het “Fit for 55”-pakket aan klimaatvoorstellen door de Europese Unie (EU) wordt het klimaatbeleid herijkt aan de hand van de verwachte effecten op CO2-uitstoot en de betaalbaarheid voor huishoudens en het mkb. 
• Een randvoorwaarde voor een ambitieus klimaatbeleid is het hebben van voldoende vakmensen, dus wil deze coalitie met onderwijsinstellingen, overheden, en sociale partners aan de slag gaan om vakmensen op te leiden en, waar nodig, om of bij te scholen. 
• Er komen bindende maatwerkafspraken met de 10 tot 20 grootste uitstoters van broeikasgassen.
• De prikkels voor verduurzaming worden versterkt door het verhogen van de marginale heffing bovenop de prijs in het Europese emissiehandelssysteem (ETS). Een eventuele financiële meeropbrengst van de marginale heffing en de oplopende bodemprijs vloeit terug in het klimaatfonds voor verduurzaming van bedrijven.
• De coalitie wil het mkb helpen met verduurzamen, door te zorgen voor inzicht in en advies over de stappen die het mkb kan zetten. En ook door verduurzaming te stimuleren en het versimpelen van de regelingen voor ondernemers.
• Toekomstig klimaatbeleid wordt getoetst op de effecten op het mkb.
• Er wordt flink gesleuteld aan de Opslag Duurzame Energie (ODE) en de Energiebelasting (EB). De tariefstructuur van de EB wordt minder degressief gemaakt door de tarieven in de hogere verbruiksschijven gas en elektriciteit te verhogen. De ODE-tarieven 2e en 3e schijf elektriciteit worden verlaagd.
• Het verlaagd tarief in de EB voor glastuinbouwbedrijven wordt per 1 januari 2025 afgeschaft.
• De huidige koppeling tussen de SDE kasuitgaven en de opbrengst van de ODE wordt vanaf 2022 losgelaten.
• Het aanbod van hernieuwbare energiebronnen wordt gestimuleerd, door in te zetten op extra wind op zee, zon-op-dak, aardwarmte, groen gas en aquathermie. Tegelijkertijd wordt de productie en import van waterstof opgeschaald.
• Kernenergie kan in de energiemix een aanvulling zijn op zon, wind en geothermie en kan worden ingezet voor de productie van waterstof.
• Deze coalitie wil ambitieus aan de slag met slim en pragmatisch beleid om huizen en bedrijven te verduurzamen. Huishoudens en mkb worden daarbij ontzorgd.
• Met normering en positieve prikkels wil de coalitie bevorderen dat verhuurders van huurwoningen met slechte isolatie verduurzamen. Woningen met slechte isolatie mogen op termijn niet meer worden verhuurd. Ook wordt het voor VvE’s en woningeigenaren makkelijker gemaakt om te verduurzamen. Het Warmtefonds wordt hiervoor ingezet en het mkb krijgt er toegang toe.
• Er wordt gekeken naar afspraken met het bedrijfsleven en overheden over het stimuleren van thuiswerken.
• In de glastuinbouw is veel potentie om koploper te zijn in energiezuinige en circulaire productie van hoogwaardige producten. De sector kan zelfs CO2-postitief worden, maar leunt nu nog vooral op aardgas volgens de  coalitie. Deze coalitie gaat nu deze overstap stimuleren in plaats van ontmoedigen door het creëren van de juiste randvoorwaarden om de glastuinbouw verder te verduurzamen en koploper te laten zijn in energiezuinige, circulaire producten.
• Om reizen naar werk betaalbaar te houden, verhoogt het kabinet de onbelaste reiskostenvergoeding.

• De opzet van het Nationaal Groeifonds (NGF) wordt gewijzigd. De focus wordt gericht op de pijlers kennisontwikkeling en onderzoek, ontwikkeling en innovatie. De pijler infrastructuur wordt overgeheveld naar het Mobiliteitsfonds. Het wetsvorstel Nationaal Groeifonds wordt hierop aangepast met een Nota van Wijziging.
• Het budget van de Energie-investeringsaftrek wordt in 2023 met €50 miljoen structureel verhoogd
• Het budget van de milieu-investeringsaftrek wordt in 2025 met €30 miljoen structureel verhoogd

Veiligheid en sterke samenleving

• Bedrijven en hun bestuurders die ondermijnende criminaliteit faciliteren, witwassen en zich schuldig maken aan milieucriminaliteit, worden steviger aangepakt.

Bestaanszekerheid en kansengelijkheid

• Het aanbod van arbeidsmarktrelevante beroepsopleidingen in techniekhavo en kleinschalig vakonderwijs wordt gestimuleerd.
• De coalitie wil een pact sluiten tussen overheid, onderwijsinstellingen en bedrijfsleven om te zorgen dat elke mbo-student een stageplek en een passende vergoeding krijgt.

Arbeidsmarkt en inkomen

• Er komt €300 mln per jaar voor lastenverlichting van het mkb via loondoorbetaling bij ziekte. Om de loondoorbetaling bij ziekte te verbeteren, richt de re-integratie zich in het tweede jaar in principe op het tweede spoor, waarbij de instroom in de WIA zoveel mogelijk wordt beperkt. 
• De verschillen tussen vast en flex worden verkleind. In lijn met het SER-advies worden oproep-, uitzend- en tijdelijke arbeidscontracten beter gereguleerd.
• Om de interne flexibiliteit en wendbaarheid van bedrijven te vergroten wordt in overleg met de sociale partners een budgettair neutrale deeltijd-WW uitgewerkt, met oog voor uitvoerbaarheid en betaalbaarheid.
• Daarnaast heeft deze coalitie de ambitie het belastingstelsel te vereenvoudigen en te hervormen.
• Het minimumloon wordt stapsgewijs met 7,5% verhoogd waarbij de koppeling met de uitkeringen (behoudens de AOW) in stand wordt gehouden om het bestaansminimum te verstevigen.
• Helderheid voor zelfstandigen. Echte zelfstandigen worden ondersteund en ondernemerschap wordt gestimuleerd.
• De verdere ontwikkeling van een webmodule kan volgens de coalitie bijdragen aan het vooraf verkrijgen van zekerheid voor zzp’ers over de aard van de arbeidsrelatie.
• Schijnzelfstandigheid wordt tegengegaan door betere publiekrechtelijke handhaving in het geval van het vermoeden van werknemerschap.
• Er komt een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle zelfstandigen, die zo wordt vormgegeven dat oneerlijke concurrentie en te grote inkomensrisico’s voor individuen worden voorkomen. Hiermee wordt rekening gehouden met de randvoorwaarden uit het pensioenakkoord.
• De zelfstandigenaftrek wordt vanaf 2023 met stappen van 650 euro teruggebracht tot 1200 euro in 2030. Zelfstandigen worden gedurende de kabinetsperiode gecompenseerd via de verhoging van de arbeidskorting.
• Permanente scholing via leerrechten wordt verder bevorderd.
• Er wordt gewerkt aan de gendergelijkheid op de arbeidsmarkt door het uitbreiden van het betaald ouderschapsverlof naar 70% , het bestrijden van zwangerschapsdiscriminatie en door beter te controleren op loonverschillen.
• Plannen voor meer arbeidsparticipatie, meer uren of dagen werk in de week en een evenredige vertegenwoordiging van vrouwen in leidinggevende posities worden gestimuleerd.
• Er wordt opgetreden tegen organisaties die zich schuldig maken aan discriminatie of racisme met boetes en een meldplicht voor discriminerende verzoeken aan makelaars, verhuurders, uitzendbureaus en vastgoedbemiddelaars. Ook kunnen organisaties zich hieraan schuldig hebben gemaakt uitgesloten worden van overheidssubsidies en de gunning van opdrachten en gaat de overheid aan de slag met de mogelijkheden van anoniem solliciteren en ‘open hiring’.

Welvarend land

• Bedrijven komen uit een zware periode door de coronacrisis en het einde lijkt nog niet in zicht. Daar waar financieel gezonde ondernemingen door corona niet vooruitkomen door schulden, spant het kabinet zich in om tot oplossingen te komen.
• Voor deze coalitie is het mkb belangrijk. Het groei- en innovatief vermogen van mkb-ondernemers en bedrijven wordt versterkt en ondernemerschap wordt gestimuleerd. Dat betekent een meetbare aanpak van regeldruk, waarbij de coalitie met de mkb-toets bij wetgeving wil toetsen of regels ook voor een mkb-ondernemer uitvoerbaar zijn. Het betekent ook het makkelijker maken om mensen in dienst te nemen en te houden, het wegnemen van onnodige belemmeringen bij financiering, het dichten van de financieringskloof, ondersteuning bij digitalisering en verduurzaming, een betere positie van ondernemers in het faillissementsrecht en een meer strategische benutting van overheidsaanbestedingen.
• De coalitie zet in op het versterken van het bedrijfsleven en het vestigingsklimaat. En het stimuleren daarvan met een duidelijke strategie met een maakindustrie die daarin vooroploopt. Dat doet deze coalitie door te voorzien in goed opgeleid personeel en het tekort aan technisch en praktisch opgeleide werknemers aan te pakken. Door het bieden van een stabiel en voorspelbaar ondernemingsklimaat. En door in te zetten op een gelijk speelveld en bescherming te bieden tegen oneerlijke concurrentie van buiten Europa.
• De coalitie zet in op strategische onafhankelijkheid door productie van cruciale (half)producten in Europa en van het beschermen van vitale processen en het voorkomen van ongewenste zeggenschap in vitale bedrijven.
• Het Topsectorenbeleid wordt gecontinueerd.
• De continuïteit van familiebedrijven wordt ondersteund door (reële) bedrijfsopvolging eenvoudiger en eerlijker te maken.
• Innovatieve ‘startups’ en ‘scale-ups’ worden gestimuleerd, maar moeten zich bij het missie gedreven innovatiebeleid richten op de drie grote transities: klimaat en energie, digitalisering en sleuteltechnologieën, en de circulaire economie.
• Met het oog op het behoud van een gelijk speelveld, wordt maatschappelijk ondernemerschap gefaciliteerd door de introductie van de Maatschappelijke B.V. Ook komt er voor maatschappelijk ondernemen één duidelijk kader met rapportage-eisen, en maakt het kabinet met een aangepast voorstel voor duurzaamheidsinitiatieven een uitzondering op de Mededingingswet mogelijk.
• Om herstel, vernieuwing en groei weer mogelijk te maken, investeert dit kabinet structureel €170 miljoen per jaar in de creatieve en culturele sector. De coalitie heeft daarbij aandacht voor het verbeteren van de arbeidsmarktpositie inclusief een eerlijk salaris voor makers in de gehele creatieve sector, van media en mode tot muziek. Kortom, cultureel ondernemerschap wordt gestimuleerd.
• Wetenschap, bedrijfsleven, ‘startups’, ‘scale-ups’, kenniscoalities en overheid slaan de handen ineen om de kansen die digitale technologie biedt te verzilveren door het stimuleren van innovatie en investeren in chips- en sleuteltechnologieën zoals kunstmatige intelligentie en quantum- computing.
• In Europees verband wil dit kabinet de marktmacht en datamacht van grote tech- en platformbedrijven aanpakken om de concurrentiepositie van bedrijven en de privacy van burgers te verbeteren.
• De coalitie wil onze bedrijven beter beschermen, maar ook vitale infrastructuur en economisch kapitaal door centraal gecoördineerde structurele samenwerking tussen onder andere het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC), het Digital Trust Center (DTC), overheden, bedrijven en wetenschappers. Zij kunnen sneller en makkelijker informatie delen over digitale kwetsbaarheden en ‘hacks’.

Internationaal

• Er wordt ingezet op digitale dienstenbelasting, vliegtaks, CO2-grensheffing en minimum tarief voor winstbelasting om oneerlijke concurrentie tussen lidstaten te voorkomen.
• Ondernemers moeten beschermd worden tegen ongewenste investeringen en oneerlijke concurrentie.
• Ondersteun ondernemers en het mkb om in de wereld succesvol te zijn.
• Het handelsinstrumenten wordt vergroend, in lijn met de uitkomsten van de akkoorden van Parijs en Glasgow.
• Nederland bevordert in de EU de internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen wetgeving (IMVO) en voert nationale IMVO-wetgeving in die rekening houdt met een gelijk speelveld met de omringende landen en implementatie van mogelijke EU-regelgeving.
• Coalitie streeft naar arbitrage waar mogelijk via het nieuwe geschillenbeslechtingshof of door nationale instituties in te richten, en aanvullende mechanismen transparant te maken.

Fiscale maatregelen

• Het wetsvoorstel excessief lenen wordt aangepast, waarbij de grens wordt verhoogd van 500.000 euro naar 700.000 euro.
• Er wordt gesleuteld aan de grondslag van de Vpb. De CFC-maatregel uit Cie. Ter Haar wordt ingevoerd. De CFC-maatregel is bedoeld om het verschuiven van winsten naar buitenlandse laagbelaste gecontroleerde lichamen of vaste inrichtingen tegen te gaan. De opbrengst is nog onzeker. Mocht dit niet tot de gewenste besparing leiden, dan wordt gekeken naar andere grondslagverbreding, het lage Vpb-tarief en/of de schijflengte in de Vpb waarbij het vestigingsklimaat, en de positie van het mkb in ogenschouw wordt genomen.
• Invoeren werkelijk rendement box 3 en belasten verhuurd vastgoed: Per 2025 zal er een nieuw box 3 stelsel op basis van reëel rendement worden ingevoerd, waarbij inkomsten uit vermogen worden belast op basis van werkelijk rendement. Vooruitlopend daarop zal per 2023 de leegwaarderatio worden afgeschaft, waardoor de belasting van het rendement op verhuurd vastgoed in box 3 meer zal gaan aansluiten bij de praktijk. De opbrengst hiervan, samen met een extra budget van 200 miljoen euro, wordt gebruikt om de vrijstelling in box 3 te verhogen naar ca. 80.000 euro. In het nieuwe box 3 stelsel zal sparen en beleggen direct op reëel rendement worden belast; de waardeontwikkeling van vastgoed zal aanvankelijk echter nog forfaitair worden belast, waarbij zo snel als mogelijk de overstap wordt gemaakt naar werkelijk rendement.
• De verbruiksbelasting op niet-alcoholische dranken (exclusief mineraalwater) wordt aangescherpt. Om te voorkomen dat over bier minder accijns moet worden betaald dan over frisdrank wordt het minimumtarief van bier verhoogd. Deze maatregel gaat in per 2023.
• De belasting op suikerhoudende dranken en de accijnzen op tabak worden verhoogd.
• Dit kabinet wil bezien hoe op termijn een suikerbelasting kan worden ingevoerd en of de BTW op groente en fruit kan worden verlaagd naar 0%.
• In 2030 wordt een kilometerbeprijzing ingevoerd met een vlak kilometertarief voor alle personen- en bestelauto’s. In de BPM geldt momenteel een vrijstelling voor bestelauto’s voor ondernemers. Deze vrijstelling wordt per 2024 afgebouwd. De vrijstelling in de BPM voor emissievrije bestelauto’s blijft wel bestaan.

Dit kabinet accepteert verder een tijdelijk hogere schuld om daarmee maatschappelijke opgaven op te lossen. Deze coalitie gebruikt daarnaast de middelen uit het Europees herstelfonds ter financiering van de plannen uit onder meer dit coalitieakkoord.

Meer informatie over de fiscale maatregelen is hier te vinden.